Waarom is de flexwerkplek nog niet volledig geaccepteerd?

Deze vraag is een lastige. Een sluitende verklaring is nog uitdagender. Daarom laat ik eens een paar invalshoeken de revue passeren. Laten we eerst eens beginnen met een aantal argumenten waardoor we in eerste instantie dachten dat de acceptatie vanzelf zou komen.

De flexibelere omgang met de factor tijd

De bron ligt, denk ik, in het gedachte goed van “Het Nieuwe Werken”. Vanuit het welzijnsperspectief van de medewerker en binnen het kader van het drieluik arbeid, privé en zorg, is ruimte gecreëerd om thuis te kunnen zijn op ‘handige’ en ‘belangrijke’ momenten. Een handig moment is bijvoorbeeld een kind naar school brengen of ophalen òf de file vermijden. Een belangrijk moment is zorg leveren aan een ziek kind, ouder en andere dierbaren. Wetgeving en CAO’s hebben hier al een aardige invulling aangegeven.

Het gevoel van meer vrijheid

Het Nieuwe Werken met het accent op resultaatgericht werken, coachen en leidinggeven biedt ook mogelijkheden om vaker thuis of vanuit huis te werken. Het maakt toch niet uit wanneer je werkt als je maar doet wat je moet doen, is daarbij de gedachte. Deze vrijheid is voor velen een uitkomst. Dit geldt niet voor alle functies. Het creëren van een win-win situatie voor elke werknemer van de werkgever is een utopie, dan maar voor een specifieke groep arbeidsparticipanten.

Deze prachtige combinatie van flexibiliteit en vrijheid is voer geworden voor de rekenaar die huisvestings- en reiskosten in zijn portefeuille heeft. Als er minder mensen op kantoor zijn, dan zijn er ook minder werkplekken noodzakelijk. Zeker als we de deeltijdsfuncties ook in ogenschouw nemen. Tot zover lijken het allemaal positieve signalen te zijn voor het stimuleren van de flexwerkplek.

Maar levert flexwerken meer op en zijn we productiever?

Onder de veelvuldig gememoreerde voordelen van Het Nieuwe Werken vallen betere bedrijfsresultaten, hogere arbeidsproductiviteit, kantoor gebonden kostenbesparingen, vermindering reis/filetijd en aantrekkelijke arbeidsvoorwaarden. Diverse onderzoeken naar deze voordelen hebben zeker op het gebied van hogere arbeidsproductiviteit dit niet bevestigd.

Kunnen we wel balanceren tussen privé en zakelijk?

Aan de ander kant van de medaille staan zaken zoals minder of andere communicatie met collega’s, het feit dat thuiswerken best lastig is met een kind om je heen en het buiten de reguliere kantoortijden bereikbaar moeten zijn. Met tot gevolg dat de scheidslijn tussen privé en arbeid vervaagt. Willen we dat wel? Recent las ik nog een artikel waarbij 70% van de werknemers vindt dat werk een negatieve impact heeft op het privéleven, onder andere omdat zij het werk niet van zich af kunnen zetten, de e-mails altijd doorgaan, er geen tijd is voor ontspanning en stress het gevolg is. De kans dat je dat zelf herkent is groot.

Zijn mensen geen groepsdieren?

ZZP’ers die vanaf een thuiskantoor werken vluchten naar Seats2Meet vestigingen om toch bij een bepaalde groep te horen. Alleen werken blijkt vaak al snel eenzaam te zijn. Medewerkers die thuis werken ervaren iets gelijksoortigs. Zij missen het fysieke contact met collega’s, want een kop koffie drinken en elkaar recht in de ogen aankijken, daar is nog steeds niets mis mee. Voel je dan wel de vrijheid van flexwerken of is het resultaat dat je je juist opgesloten voelt?

De gecreëerde werkplekspagaat

Deze ongemakkelijkheden van het flexwerken leiden werknemers vaker weer terug naar de kantooromgeving, waardoor hun aanwezigheid daar toeneemt. En daar is veel veranderd en voelt lang niet iedere medewerker zich meer welkom. Er zijn minder werkplekken, soms zelfs minder parkeerplaatsen, er is geen indeling naar functionele structuur en al helemaal geen eigen plek. De oude vertrouwde werkomgeving, die soms zelfs voorzien werd van de foto’s van de kinderen, is compleet verdwenen.

Dat betekent dat medewerkers op zoek moeten gaan naar een werkplek, geen idee hebben waar collega’s zich bevinden en er mogelijk niet meer samen geluncht wordt waardoor er minder zaken op informele manieren worden besproken. Hoe productief en werkbaar is dat dan? Ik heb me helaas al laten vertellen dat er al onderlinge afspraken worden gemaakt en werknemers vroeg naar kantoor komen. Zodat ze een parkeerplaats en werkplek hebben om zo bij elkaar te kunnen gaan zitten. Volgens mij was dit niet de bedoeling en lijkt het een beetje op midden in de nacht je bed uitgaan om een ligbed te reserveren bij het zwembad van je all-in vakantiebestemming. Wel eens meegemaakt? Dat wil je toch niet!

Zullen we iets meer luisteren naar de echte behoeften van medewerkers?

Vanuit verschillende perspectieven lijkt het flexwerken en flexplekken niet te slagen; maar is het dan helemaal onzin? Nee, natuurlijk niet. Alleen dit is een ‘toepassing’ die niet onvoorwaardelijk op iedere organisatie direct losgelaten kan worden. Een hogere productiviteit is echt mogelijk, een betere balans tussen arbeid, privé en zorg is zeker haalbaar, plezier in werken kan behouden blijven.

Niet alle mensen zijn het zelfde en reageren identiek. De één heeft meer sturing en controle nodig, de andere minder. De één vindt het heel fijn om naar een vertrouwde omgeving, het eigen bureau te kunnen lopen, voor de ander maakt dat niet uit. De één excelleert in een prikkelarme omgeving en de ander komt tot creatieve oplossingen als het een puinhoop is.

Tja, hoe ga je hier nu mee om? De verplichte flexplek met alle voordelen en nadelen past gewoon niet bij alle organisatie. Luister naar de medewerker, luister naar de leidinggevenden, en komt tot de conclusie dat niet onvoorwaardelijk maar voorwaardelijk Het Nieuwe Werken tot bloei gebracht kan worden.

Tot slot een advies. Geef nooit de rekenmeester ten aanzien van Het Nieuwe Werken het laatste woord. Daar worden heel veel medewerkers vaak niet blij van.